Kutadgu Bilig de Geçen adaş- Fiili Üzerine

adaş-fiili, Kutadgu Bilig’in sadece Kahire (Mısır) nüshasında, tek bir defa 501 numaralı beyitte geçmektedir. Karahanlı döneminin diğer eserlerinde (Dîvânu Lugâti’t-Türk, Atebetü’l-Hakayık, Türkçe İlk Kur’an Tercümesi-Rylands Nüshası ve Türk İslam Eserleri Müzesi Satır-Arası Tercümesi) tespit edilememiştir. Fergana (Nemengan) nüshasında beyit yoktur. Viyana (Herat) ise bu kelimenin yerine adaş tut-kullanılmıştır. Arat, adaş-fiilini “arkadaş olmak, ahbap olmak” olarak anlamlandırırken Tezcan’a göre nüshasına dayanarak varlığını kabul etmek sakıncalıdır. Bu yüzden kelime, Herat (Viyana) olduğu gibi tut-şeklinde düzeltilmelidir. Çünkü t ut-Kutadgu Bilig’de birçok kez geçmektedir içerisinde de “birini arkadaş edinmek” şeklinde anlamsal uyumlu görünmektedir.Bu çalışmada, önce Eski dönemi “yakın, arkadaş, akraba; layık olan, uygun olan; aynı isimde olan kişilerden her biri” anlamlarında kullanıldığı edilen kelimesi üzerinde durulacaktır. Daha sonra tut-fiili ile birlikte, adaş-fiilinin kullanılan tut-birleşik fiilinin beyite kattığı anlam edilecektir. Çalışmanın devamındaadaş-kelimesinin tarihi çağdaş lehçelerinde kullanılıp kullanılmadığı; kullanıldı hangi anlamlarda edilecek anlamlardan yola çıkılarak yeniden anlamlandırılacaktır. Son anlamlandırılan etimolojisi